Przedawnienie długu – czym jest naprawdę?

W swojej dotychczasowej praktyce bardzo często spotykałem się z sytuacją, w której dłużnicy sądzili, iż przedawnienie długu powoduje, że dług przestaje istnieć. Co więcej uważali, że w przypadku skierowania przez wierzyciela sprawy na drogę postępowania sądowego, Sąd z urzędu uwzględni fakt, że dług uległ przedawnieniu i powództwo oddali.

Myślenie takie jest błędne i często powoduje bardzo daleko idące konsekwencje, włącznie z egzekucją komorniczą przedawnionych długów w sytuacji, gdy dłużnik nie podniósł przed Sądem zarzutu przedawnienia. Jest to bardzo często konsekwencją braku wiedzy w tym zakresie.

Dodatkowo należy mieć na uwadze, że w przypadku roszczeń, które uległy przedawnieniu często znaczną ich część stanowią odsetki. Przykładowo możemy mieć przedawniony dług w kwocie 100 zł, który po doliczeniu do niego odsetek, kosztów postępowaniu sądowego, a w przypadku prowadzenia egzekucji przez Komornika Sądowego również kosztów komorniczych może urosnąć do kwoty kilkuset złotych.

Czym w takim razie jest przedawnienie? Przedawnienie to specyficzna instytucja, która wbrew obiegowej opinii ma w pierwszej kolejności zapewnić pewność obrotu, jak również mobilizować wierzycieli do ich egzekwowania. Zgodnie z art. 117 § 2 kodeksu cywilnego: „Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne”. Oznacza to, że dług ten nie przestaje istnieć, a jedynie przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne, w konsekwencji czego dłużnik może uchylić się od jego spełnienia poprzez podniesienie przed Sądem zarzutu przedawnienia.

Wspomnieć należy również o terminach przedawnienia, które wynoszą odpowiednio:

• 10 lat mający zastosowanie w braku przepisu szczególnego (art. 118 kodeksu cywilnego);

• 3 lata dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 118 kodeksu cywilnego);

• 2 lata np. dla roszczeń z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych.

W tym miejscu trzeba zaznaczyć również, że aby roszczenie przedawniało się po upływie 3 lat wystarczy aby jedna ze stron prowadziła działalność gospodarczą por. - m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2003 r. sygn. akt II CK 113/02, LEX 106951.

Podsumowując powyższe, dłużnicy bardzo często nieprawidłowo uznają, iż przedawnienie powoduje unicestwienie długu i upływ terminu przedawnienia spowoduje jego uwzględnienie przez Sąd z urzędu. Jeżeli mamy wątpliwości, czy dany dług uległ przedawnieniu i możemy skutecznie podnieść zarzut przedawnienia warto skonsultować się z prawnikiem. Ma to szczególnie doniosłe znaczenie w związku z treścią art. 123 kodeksu cywilnego, który reguluje kwestie przerwania biegu przedawnienia, co będzie tematem kolejnego wpisu na moim blogu.

#przedawnienie #dług #terminprzedawnienia #zarzutprzedawnienia