Zmiana ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece

16 sierpnia 2016 roku wejdzie w życie ustawa z dnia 6 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. 2016 poz. 1159) nowelizująca ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego i ustawę o księgach wieczystych i hipotece. W związku z tym dzisiejszy artykuł będzie poświęcony omówieniu zmian jakie wprowadzi ta nowelizacja.

Jeżeli chodzi o zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. 2012 r. poz. 803 z późn. zm.) ulegną zmianie trzy przepisy dotyczące: zakresu przedmiotowego stosowania ustawy, dopuszczalności nabycie nieruchomości rolnej, rozszerzenia zastosowania określonych przepisów do nabycia udziałów i akcji w spółce prawa handlowego. W związku ze zmianą art. 1a ww. ustawy od 16 sierpnia nie zastosujemy ustawy do nieruchomości rolnych będących drogami wewnętrznymi. Kolejna zmiana dotyczy jest rozszerzenia sytuacji, w których dopuszczalne będzie nabycie nieruchomości rolnej. Głośna zmiana ustawy, zawarta w ustawie dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 2016 poz. 585), dodała art. 2a wprowadzający ograniczenie w nabywaniu gruntów rolnych. Obecnie nabycie takiej nieruchomości co do zasady jest możliwe tylko przez rolnika indywidualnego. Odstępstwa od tej zasady statuuje art. 2a ust. 2 zgodnie, z którym możliwe jest nabycie nieruchomości rolnej przez: osobę bliską zbywcy, jednostkę samorządu terytorialnego, Skarb Państwa lub działającą na jego rzecz Agencję, kościoły, a od 16 sierpnia 2016 roku również przez parki narodowe w przypadku zakupu nieruchomości rolnych na cele związane z ochroną przyrody. Ostatnia zmiana (w art. 4 ust. 6 ww. ustawy) rozszerzyła zakres zastosowania przepisów odpowiednio do nabycia udziałów i akcji w spółce prawa handlowego, która jest właścicielem nieruchomości rolnej. Obecnie nie będzie przysługiwało tym spółkom uprawnienie polegające na złożeniu oświadczenia o nabyciu tej nieruchomości za zapłatą równowartości, w przypadku, gdy nabycie będzie następowało przez osobę bliską zbywcy lub w wyniku dziedziczenia ustawowego albo dziedziczenia przez rolnika indywidualnego, czy też przez rolnika indywidualnego w wyniku zapisu windykacyjnego.

Jeżeli chodzi o zmiany w ustawie księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2016 r. poz. 790 z późn. zm.) to został uchylony przepis dotyczący maksymalnej sumy hipoteki ustanowionej na nieruchomości rolnej i postępowania dotyczącego wpisu takiej hipoteki do księgi wieczystej (konieczność dołączenia do wniosku o wpis operatu szacunkowego – art. 68 ust. 2a). Od połowy sierpnia wobec uchylenia ww. przepisu nastąpi zatem powrót do poprzednio obowiązujących zasad ustanawiania hipoteki na nieruchomościach rolnych (wysokość hipoteki jest ustalana indywidualnie np. z bankiem, nie ma obowiązku dołączania operatu szacunkowego do wniosku o wpis hipoteki).

Podsumowując, wchodzące w życie w dniu 16 sierpnia 2016 r. zmiany są poprawkami do kwietniowej nowelizacji wskazanych na wstępie ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 585), które częściowo łagodzą skutki poprzedniej nowelizacja, co ma na celu usprawnienie obrotu nieruchomości rolnymi.