Czym jest rozdzielność majątkowa?

Dzisiejszy artykuł będzie poświęcony zagadnieniu rozdzielności majątkowej między małżonkami. Zawierając związek małżeński, nowożeńcy z mocy ustawy wstępują w ustrój majątkowy, który określa jakie uprawnienia i obowiązku posiadają oni lub będą posiadać, względem poszczególnych składników majątku. Co do zasady między małżonkami powstaje wspólność majątkowa obejmująca przedmioty nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, natomiast przedmioty nieobjęte wspólnością ustawową (np. nabyte przed zawarciem małżeństwa przez jednego z małżonków) należą do majątku osobistego każdego z małżonków (art 31. §1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dalej k.r.o.).

Małżonkowie mogą w formie aktu notarialnego zmienić dotychczas istniejący między nimi ustawowy ustrój majątkowy (art. 47 §1 k.r.o.). Mają oni możliwość rozszerzenia wspólności, ograniczenia jej, a nawet mogą ustanowić rozdzielność majątkową. Rozdzielność majątkowa to sytuacja, gdzie w drodze umowy majątkowej, małżonkowie lub przyszli małżonkowie umawiają się na to, że nie będzie istniał w ich małżeństwie majątek wspólny, a każde z nich będzie posiadało swój odrębny majątek osobisty. W tym przypadku każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później (art. 51 k.r.o.). W sytuacji gdy zaistnieje spór o podział majątku wspólnego, każdy z małżonków może zwrócić się do właściwego sądu tj. sądu miejsca położenia majątku (art.566 kodeksu postępowania cywilnego), który może rozstrzygnąć o sytuacji prawnej przedmiotów, udziałach i prawach związanych z poszczególnymi składnikami majątku, jakie powodują sytuację sporną.

Zaznaczyć należy również, że umowa może albo obowiązywać od chwili zawarcia małżeństwa albo od chwili późniejszej, oznaczonej w umowie. Nie jest ona natomiast skuteczna wstecz tj. co do wierzytelności powstałych przed zawarciem umowy. Dodatkowo skuteczne powołanie się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską jest możliwe gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome (art. 471 k.r.o.).

Istotne jest również, że każda zmiana ustroju, która ma zostać dokonana w drodze umowy, wymaga przedstawienia dokumentu potwierdzającego zawarcie małżeństwa (wyjątkiem są przyszli małżonkowie). Ponadto, małżonkowie muszą posiadać pełną zdolność do czynności prawnych oraz złożyć przed notariuszem zgodne oświadczenia woli co do postanowień umowy. Małżonkowie mogą kształtować ustrój między sobą w różny sposób, w obrębie swobody, jaką przewiduje dla nich ustawodawca.

Zasadne jest zatem aby małżonkowie, w zależności od okoliczności, wspólnie rozważyli jaki ustrój majątkowy będzie dla nich najkorzystniejszy.