Powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy

W dzisiejszym artykule omówię możliwość wniesienia powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy.

Wskazać należy, że niedopuszczalne jest gdy umowa o pracę jest zastępowana umową cywilnoprawną np. umową zleceniem, przy jednoczesnym zachowaniu warunków wykonywania pracy, o których mowa w art. 22 §1(2) kodeksu pracy (zwanego dalej k.p.). Jako warunki wykonywania pracy rozumie się warunki określone w art. 22 §1 k.p. tj. zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Podczas badania przez Sąd istnienia stosunku pracy istotne jest czy praca wykonywana w ramach badanego stosunku prawnego faktycznie ma cechy stosunku pracy, wymienione w art. 22 § 1 k.p. Zaznaczyć należy, że w oparciu o art. 22 § 1(1) k.p. zatrudnienie na ww. warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Taka kolejność przepisów sugeruje, że Sąd w pierwszej kolejności bada, czy dana praca jest zatrudnieniem na ww. warunkach, pomimo innej nazwy umowy. Istotą zatem regulacji zawartej w art. 22 §1(1) i § 1(2) k.p. jest zatem przeniesienie ciężaru badania charakteru stosunku prawnego, w którego ramach świadczona jest praca z analizowania treści umowy zawartej przez strony na ustalenie faktycznych warunków jej wykonywania. Gdy umowa faktycznie jest wykonywana w warunkach wskazujących na stosunek pracy, to ustalenie to a nie treść oświadczeń woli złożonych przy jej zawieraniu decyduje o charakterze łączącego strony stosunku prawnego – zob. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2016 r. sygn. akt I PK 139/15).

W oparciu o wskazane powyżej przepisy kodeksu pracy pracownik, który pomimo zawarcia umowy cywilnoprawnej, faktycznie świadczy pracę na zasadach stosunku pracy, może dochodzić przed właściwym Sądem stwierdzenia istnienia stosunku pracy. Potwierdzenie przez Sąd istnienia stosunku pracy będzie się wiązało z możliwością dochodzenia przez pracownika przysługujących mu praw pracowniczych np. prawa do urlopu wypoczynkowego lub zapłaty przez pracodawcę składek na ubezpieczenie społeczne.